Tofautisha kati ya fonetiki na fonolojia

Fonetiki ni utafiti wa sauti za lugha, jinsi zinavyozalishwa na jinsi zinavyosikika, wakati fonolojia ni utafiti wa jinsi sauti hizo zinavyotumika katika lugha kwa kuzingatia mfumo wa sauti na sheria za lugha husika. Fonetiki inazingatia sauti zenyewe, wakati fonolojia inazingatia jinsi sauti hizo zinavyotumika katika lugha na jinsi zinavyoathiri maana ya maneno.

Fonetiki

- Uchunguzi wa sauti za lugha zilizotolewa, bila kujali uhusiano wao na lugha mahususi.
- Inachunguza sifa za kimwili na kisaikolojia za sauti za hotuba.
- Hukata sauti za hotuba katika vitengo vidogo vinavyoitwa fonimu.
- Imegawanywa katika matawi mawili:
- Fonetiki ya Sehemu: Uchunguzi wa uzalishaji wa sauti za hotuba katika viungo vya usemi.
- Fonetiki ya Dharura: Uchunguzi wa mtazamo wa sauti za hotuba kwa msikilizaji.

Fonolojia

- Uchunguzi wa mfumo wa sauti uliopangwa wa lugha mahususi.
- Inachunguza namna sauti zitumiwavyo katika lugha ili kutofautisha kati ya maneno yenye maana tofauti.
- Hufafanua sheria zinazotawala usambazaji na mlolongo wa sauti katika lugha.
- Imegawanywa katika matawi mawili:
- Fonolojia ya Sentensi: Uchunguzi wa sauti zinazotofautisha sentensi zenye maana tofauti.
- Fonolojia ya Morfolojia: Uchunguzi wa sauti zinazotofautisha morfemi zenye maana tofauti.

Tofauti Muhimu

| Kipengele | Fonetiki | Fonolojia |
|---|---|---|
| Dhamira | Uchunguzi wa sauti zote za hotuba | Uchunguzi wa mfumo wa sauti wa lugha mahususi |
| Lengo | Sifa za kimwili za sauti | Usambazaji na mlolongo wa sauti katika lugha |
| Kitengo cha Uchambuzi | Fonimu | Morfimu, sentensi |
| Uhusiano na Lugha | Ulimwenguni pote | Mahusiano na lugha mahususi |
| Uchunguzi | Sehemu na dharura | Sentensi na morfolojia |