Marejeleo ya Tofauti Tano za kiisimu kati ya kiswahili na lugha yoyote ya kinilotiki

1. Kiswahili kina mfumo wa uundaji wa maneno ambao unatumia viambishi vya kawaida kama vile ki-, -a, -i, -tu, -ni, -ka, -to, -po, -ko, -mo, -no, -lo, -zo, -cho, -vyo, -vyi, -vi, -pa, -ja, -kaa, -me-, -na-, -li-, -si-, -hu-, -ta-, -ku-, -wa-, -si-, -nge-, -ngali-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa-, -ngi-, -ngu-, -ngwa

Tofauti Tano za Kisarufi kati ya Kiswahili na Lugha ya Kinilotiki

1. Mpangilio wa Maneno:
- Kiswahili: Kijani na nyekundu (Nomeni + Adjektivu)
- Kinilotiki (Masai): Keen ni akeri (Adjektivu + Nomeni)

2. Alama za Kiwango:
- Kiswahili: Haina alama za kiwango zilizofafanuliwa vizuri
- Kinilotiki: Ina alama tofauti za kiwango ili kuonyesha umoja, wingi na umiliki

3. Ugawaji wa sentensi:
- Kiswahili: Kawaida hufuata mpangilio wa somo-kitenzi-kitu
- Kinilotiki: Inaweza kuwa na mpangilio wa sentensi unaobadilika kulingana na muktadha

4. Nyakati za vitenzi:
- Kiswahili: Ina nyakati mbili kuu (iliyopita na ya sasa/ya baadaye)
- Kinilotiki: Inaweza kuwa na nyakati nyingi, ikijumuisha zilizopita, za sasa, za baadaye, za kawaida na za kuendelea

5. Mfumo wa nomino:
- Kiswahili: Ina madarasa mawili ya nomino (yenye uhuishaji na yasiyo na uhuishaji)
- Kinilotiki: Inaweza kuwa na mfumo tata wa madarasa ya nomino, kila moja ikiwa na viambishi awali na viambishi tofauti