Fafanua makundi manane ya maneno kisarufi yaliyopo katika lugha ya Kiswahili

1. Nomino (N)
2. Viwakilishi (Vi)
3. Vitenzi (V)
4. Vielezi (Ve)
5. Vivumishi (Viv)
6. Viunganishi (Viu)
7. Vihusishi (Vih)
8. Vielezi vya namna (Ven)

1. Nomino (Majina)
- Majina ya vitu (kitabu, chupa)
- Majina ya wanyama (simba, tembo)
- Majina ya watu (mwalimu, daktari)
- Majina ya dhahania (upendo, furaha)
- Majina ya mahali (nyumba, mji)

2. Vitenzi (Matendo)
- Vitenzi vya mpito (kuandika, kupika)
- Vitenzi vya hali (kulala, kukaa)
- Vitenzi saidizi (kuwa, kuwa)

3. Viwakilishi (Maneno ya kuchukua nafasi ya majina)
- Viwakilishi vya nafsi (mimi, wewe)
- Viwakilishi vya kumiliki (yangu, yako)
- Viwakilishi vya kuuliza (nani, nini)
- Viwakilishi vya kuonyesha (huyu, yule)

4. Viunganishi (Maneno ya kuunganisha sentensi au maneno)
- Viunganishi vya uratibu (na, lakini)
- Viunganishi vya utiisho (kwasababu, ili)
- Viunganishi vya nyongeza (pia, vilevile)
- Viunganishi vya kugawanya (ama, au)

5. Vihusishi (Maneno yanayofungamana na nomino au viwakilishi)
- Vihusishi vya mahali (katika, juu)
- Vihusishi vya wakati (kabla ya, baada ya)
- Vihusishi vya madhumuni (kwa, ili)

6. Viambishi (Nyongeza za maneno)
- Viambishi awali (ki-, wa-)
- Viambishi tamati (-ni, -e)

7. Sahani (Maneno yanayobadilisha sifa za vitenzi au viwakilishi)
- Sahani za wakati (alikuwa, atakuwa)
- Sahani za hali (ingekuwa, lingekuwa)
- Sahani za hali ya kutamani (laiti, ingalau)

8. Misemo (Maneno yenye maana ya kitamathali)
- Methali (Mzigo mwepesi hauchoki)
- Nahau (Kupiga mdomo)
- Misemo ya kitenzi (Kukaza mshipa)