Sa kabanata 5 ng El Filibusterismo, ipinakita ni Jose Rizal ang mga pangyayari sa bayan ng San Diego. Dito, ipinakita ang kahirapan at pang-aabuso na nararanasan ng mga mamamayan sa ilalim ng pamumuno ng mga prayle at mga Kastila.
Nakita rin dito ang pagkakaisa ng mga mamamayan sa pagtutol sa mga pang-aabuso ng mga prayle at Kastila. Sa pamamagitan ng karakter ni Kapitan Tiyago, ipinakita ang pagiging mapagkumbaba at pagmamahal sa bayan. Sa kabilang banda, ipinakita naman ang kasakiman at pagiging mapanlinlang ng mga prayle at Kastila sa pamamagitan ng karakter ni Padre Salvi.
Sa kabanatang ito, ipinakita rin ni Rizal ang kanyang pagiging kritikal sa mga suliranin ng lipunan at ang kanyang pananaw sa kung paano dapat labanan ang pang-aabuso at kahirapan sa pamamagitan ng pagkakaisa at pagtutol sa mga mapang-api.
Sa kabuuan, ang kabanata 5 ng El Filibusterismo ay nagpapakita ng mga isyu at suliranin sa lipunan noong panahon ng kolonyalismo at nagbibigay inspirasyon sa mga mambabasa na ipaglaban ang kanilang karapatan at magtulungan para sa pagbabago.