Kulinganisha Uainishaji wa Vitamkwa katika Lugha na Wanazuoni Tofauti
Vitamkwa: Sauti za msingi zinazounda lugha ya kibinadamu.
1. Matinde, R. S. (2012)
- Vokali: A, E, I, O, U
- Konsonanti:
- Frikativi: F, V, S, Z
- Plosivi: P, B, T, D, K, G
- Affrikati: Ch, J
- Nasali: M, N
- Frikativi ya Kipembeni: Z, R
- Konsonanti za Kipembeni: L, Y, W
2. Kindija, K. A. (2012)
- Vokali: A, E, I, O, U
- Konsonanti:
- Labiali: P, B, M
- Dentali: T, D, N
- Alveolari: S, Z, R
- Palatali: Ch, J
- Velari: K, G
- Uvulari: Q, X
3. Katamba, F. (1984)
- Vokali: A, E, I, O, U
- Konsonanti:
- Frikativi: F, S, Sh
- Plosivi: P, T, K
- Affrikati: Ch
- Nasali: M, N
- Frikativi ya Kipembeni: Z, R
- Glydes: Y, W
Kulinganisha:
Vokali: Wote wanazuoni wanakubaliana juu ya vokali tano za msingi.
Konsonanti: Kuna tofauti katika uainishaji wa konsonanti, lakini kuna baadhi ya mwingiliano:
- Frikativi: F, S, Z zinapatikana katika uainishaji wote.
- Plosivi: P, T, K pia ni za kawaida.
- Nasali: M, N zipo katika uainishaji wote.
Sifa za Kipembeni: Zote tatu zinatambua konsonanti za kipembeni (R, L, Y, W), lakini Matinde na Katamba wanazingatia "Z" kama frikativi ya kipembeni.
Makundi ya ziada: Matinde na Kindija wanajumuisha makundi ya ziada kama vile konsonanti za kipembeni na konsonanti za kiuvulari, wakati Katamba hajawajumuisha katika uainishaji wake.
Hitimisho:
Ingawa kuna baadhi ya tofauti katika uainishaji mahususi wa vitamkwa, wanazuoni wote watatu wanakubaliana juu ya mambo muhimu ya mfumo wa lugha ya binadamu. Tofauti zao huakisi mkazo tofauti na mazingira ya lugha ambazo wanazisoma.