Kwa kutumia mifano bainisha matumizi manne ya o-rejeshi katika lugha ya kiswahili Kisha tumia jedwali kuonesha mfumo wa utokeaji wa o-rejeshi katika ngeli za kiswahili?

Matumizi manne ya o-rejeshi katika lugha ya Kiswahili ni kama ifuatavyo:

1. Kurejelea kitu au mtu ambaye tayari amezungumziwa:
Mfano: Alienda sokoni na kununua matunda. Baadaye aliyachemsha na kuyala.

2. Kurejelea kitu au mtu ambaye atazungumziwa baadaye:
Mfano: Nilimwona rafiki yangu jana. Aliniambia kwamba atakuja leo.

3. Kurejelea kitu au mtu ambaye anajulikana kwa msomaji/msikilizaji:
Mfano: Kesho nitakwenda kwenye mkutano. Nitakutana na mwalimu wangu wa zamani.

4. Kurejelea kitu au mtu ambaye anajulikana kwa sababu ya muktadha wa mazungumzo:
Mfano: Nilipata barua kutoka kwa rafiki yangu. Nilifurahi sana kuisoma.

Jedwali la mfumo wa utokeaji wa o-rejeshi katika ngeli za Kiswahili:

| Ngeli | Mfano wa O-rejeshi |
|-------------|--------------------|
| N- N/N | -o |
| N- N/WA | -o |
| N- N/YA | -o |
| N- N/ZI | -o |
| N- N/MA | -o |
| N- N/MI | -o |
| N- N/VI | -o |
| N- N/PA | -o |
| N- N/KI | -o |
| N- N/U | -o |
| N- N/I | -o |
| N- N/LI | -o |
| N- N/NGU | -o |
| N- N/KU | -o |
| N- N/PA | -o |
| N- N/MA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/TA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/PA | -o |
| N- N/MA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/TA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/PA | -o |
| N- N/MA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/TA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/PA | -o |
| N- N/MA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/TA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/PA | -o |
| N- N/MA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/TA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/PA | -o |
| N- N/MA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/TA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/PA | -o |
| N- N/MA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/TA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/PA | -o |
| N- N/MA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/TA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/PA | -o |
| N- N/MA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/TA | -o |
| N- N/KA | -o |
| N- N/PA | -o |
| N- N/

Matumizi Manne ya O-Rejeshi katika Kiswahili

1. Kuashiria Uhusiano wa Umiliki:
- Kitabu chake kilikuwa kikubwa sana.
2. Kuashiria Uhusiano wa Kiambishi:
- Nilimtembelea baba yangu hospitalini.
3. Kuashiria Mahali au Mwelekeo:
- Alienda ofisini kwa bosi wake.
4. Kuashiria Wakati:
- Wakutana kesho jioni.

Mfumo wa Utokeaji wa O-Rejeshi katika Ngeli za Kiswahili

| Ngeli | Ngeli ya Msingi | Ngeli ya Mtenda | Ngeli ya Kutenda | Ngeli ya Kutendwa |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Mimi | S | - | - |
| 2 | Wewe | U | U | - |
| 3 | Yeye | A | - | - |
| 4 | Sisi | Tu | Tu | - |
| 5 | Ninyi | M | M | - |
| 6 | Wao | Wa | - | - |
| 7 | Wewe (heshima) | Una | Una | - |
| 8 | Mimi (heshima) | Nina | Nina | - |
| 9 | Wewe (wingi) | Nyinyi | Nyinyi | - |
| 10 | Sisi (heshima) | Sisi | Sisi | - |